Яшь буын белән әңгәмә

ЯК «Импульс» та «Слово пацана» сериалы буенча кызу бәхәс үткәрде.

Анда район яшүсмерләре, шулай ук психологлар, социаль яклау белгечләре, участок хезмәткәре, беренчеләр хәрәкәте җитәкчесе һәм МХО да катнашучы чакырылган иде.

Алар барысы бергә җыелып, бу фильмның нәрсә биргәнен һәм аны яшь буын карарга тиешме икәнен аңларга җыелдылар.

Яшүсмерләр клубы директоры урынбасары Наталья Бахимова алып баручы сыйфатында чыгыш ясады. Ул экранда бу сериалдан берничә кадр күрсәтте, шулай итеп, җыелганнар күргәннәренә үзләре комментарий бирә алсыннар өчен.

Сериалның сюжеты буенча, отличник малай төркемгә керергә карар итә, чөнки анда яклау эзли. Сериал реаль вакыйгаларга нигезләнгән, вакыйгалар Казанда 1980 еллар ахырында бара. Мондый төркемнәрдә малай сүзе- анттан көчлерәк. Аларның үз уставлары, үз кагыйдәләре һәм җәзалау ысуллары бар. Бу төркемдә үз тормышын начар тәмамлаячагын аңлаганчы, аңа күп нәрсәләрне кичерергә туры килә.

Дискуссия вакытында яшүсмерләргә үзләренең кечкенә җәмгыятьләре эчендә (класста, төркемдә, дуслар компаниясендә) конфликтларны ничек көйлиләр дигән сорау бирелде. Бу фильмда күрсәтелгән кыйнау җәзасы кабул ителәме? Алар җавап итеп, һәр җинаять өчен җәзаның мондый төре кабул ителми дип әйттеләр. Барлык килеп туган сорауларны һәм конфликтларны алар сүз белән хәл итәләр. Ә җәза буларак күпчелек очракта игътибар итмәү кулланыла.

Җыелганнар нилектән бу җинаять хәрәкәтләренең барлыкка килүен аңларга тырыштылар. Кемдер алар ул вакыттагы сәяси вакыйгалар фонында барлыкка килгән дип әйткән, кемдер бу шул вакытта Әфганстан һәм Чечня территориясендә барган сугышлар белән бәйле дип санаган, нәтиҗәдә күп ир-атлар сугышка киткән, балалар тәрбияләргә кеше булмаган, әниләргә ике кеше өчен эшләргә туры килгән. Шул ук сәбәптән милициянең йогынтысы кими, анда эшләргә кеше юк.

Өлкәннәр дә, яшүсмерләр дә уртак фикергә килделәр мондый төркемнәр яхшы тормыштан барлыкка килмәгән, ә балалар анда үз-үзләренә бирелгәнгә кергән. Әти-әнисе акча эшләргә тырышкан арада, балаларны урам тәрбияли.

Ата-аналар темасына аерым фикер алыштылар. Экранда элеккеге отличник Андрейның әнисе аның төркемгә эләгеп, укытучыдан эшләпә урлаганын һәм соңыннан аңа бүләк иткәнен белүен күрсәттеләр. Бу яңалыктан ул акылдан шаша язып, газ плитәсе янына басып, балаларның күз алдында чәчен яндырды.

Бу күренеш барлык җыелганнарга зур тәэсир калдырды. Психологлар аңлатуынча, беренче чиратта балаларның гамәлләреннән аларның гаиләсе: әти-әниләре, апалары һәм абыйлары интегә. Ә участковый үз балалары өчен полиция бүлегенә чакырылганда әти-әниләрнең нәрсә хис итүләрен мисал итеп китерде.

Дискуссиядә катнашучы яшүсмерләрдән карар кабул иткәндә нәрсә белән күбрәк җитәкчелек итүләрен сораганнар: акыл яки эмоцияләр. Бу сорау кызу бәхәсләр тудырды. Башта балалар акыл белән җитәкчелек итүләрен әйтәләр, әмма соңыннан күп очракта хисләр өстенлек итә, әмма аларның күбесе аларны вакытында баса белә, дип таныйлар. Ә ачу һәм агрессия күрсәтмәскә тырышалар. Яшьләр стресслы яки күңелсез хәлләрдә музыка тыңлыйлар яки спорт залына баралар, ә кемдер моны үзендә генә тота, дип сөйләде.

Психологлар бу яшүсмерләр өчен гадәти хәл дип аңлаткан. 21 яшькә кадәр аларның нерв системасы әле дә формалаша гына, шуңа күрә хисләр еш кына акылдан өстенлек ала.

Үз фикерен шулай ук МХО да катнашучысы Виталий Уфимцев та белдерде. Ул кеше тәртибе беренче чиратта гормоннарга бәйле дип сөйләде. Әгәр дә без озак вакыт стресс, моңсу яки ачулы булсак, организмда- кортизол гормоны барлыкка килә. Безнең организм аңа ияләшә һәм канда калмагач, аны күбрәк җитештерә башлый. Шуңа күрә кешеләр ачулы һәм агрессив йөриләр. Әгәр дә кеше күбрәк шатланса һәм елмая икән, аның серотонин гормоны барлыкка киләчәк. Серотонин-бәхет гормоны, аның канга ташлануы безгә яхшы кәеф бирә, стресс белән көрәшергә ярдәм итә, безгә тирә-юньдәгеләр тарафыннан әһәмият һәм хөрмәт хисе бирә, ә җитешмәве депрессиягә китерә. Шуңа күрә бәхетле кеше беркайчан да башка кешегә карата агрессия күрсәтмәячәк, ул төрле төркемнәргә һәм җәмгыятьләргә кермәячәк.

Дискуссия ахырында Наталья Бахимова һәркемгә «Карарга ярамый»дигән фразада дөрес өтер куярга тәкъдим итте. Өлкәннәр дә, балалар да бу сериалны карау тыелмый дигән фикергә килделәр. Ләкин, моны әти-әниегез белән эшләү яхшырак, аннары мизгелләр турында сөйләшү һәм дөрес нәтиҗәләр ясау. Шулай ук яшүсмерләр бертавыштан мондый вакыйгалар бүтән булырга тиеш түгел дигән фикерләрен белдерделәр.