Буыннар өстенлеге

Буыннар өстенлеге

Есть в жизни немало широких дорог.

Но нет же и не было краше,

Чем полной забот и душевных тревог

Дороги учительской нашей.
 

Елдашевлар династиясе турында Биләр мәктәбенең рус теле һәм әдәбияты укытучысы Оксана Сергеевна Обрезкова үзенең чыгышын әнә шундый эпиграф белән башлады. ТАССР гасырында Татарстан үсешенә үз өлешләрен керткән район халкы турында публикацияләр циклын дәвам итәбез.

Педагогик династияләр - искиткеч нәрсә! Бу үзенчәлекле яшәү рәвеше. Бу һөнәр сайлау гына түгел, ә буыннан-буынга тапшырыла торган эчке ихтыяҗ да. Педагог һөнәре җиңел түгел, әмма укытучыларның балалары һәм оныклары, кыенлыкларга һәм каршылыкларга карамастан, бу юлдан бара.

Биләр урта мәктәбе гаиләсе, туганлык җепләре белән генә түгел, һөнәре белән дә бәйле укытучылар өчен уртак йорт булды. Гаилә әгъзаларының инде күп еллар катлаулы, әмма кешеләргә кирәкле һөнәргә – укытучы: Елдашовлар династиясе, Красновлар-Захаровлар, Алентьевлар, Немчиновлар, Рахмановлар, Чугуровлар, Блохиннар, Кручининнар – Матросовлар, Морозовлар, Мозохиннар династияләре турында искә төшерәсе килә.

Җир өстендә һәр кеше үзенең эзен калдыра, һәм ул нинди булачак, бары тик үзеннән генә тора. Кешеләр хыяллана, киләчәккә планнар кора һәм, ниһаять, аларны үз эшләрендә тормышка ашыралар.

Әмма, кеше гомере озын түгел. Ул аны балаларын, оныкларын калдырып, тәмамланмаган яки тәмамланмаган эшләрен ташлап китә. Балаларыңда игелекле, акыллы, мәңгелек орлык чәчә алсаң яхшы. Димәк, юкка гына гомер кичерми, ул күп нәрсәгә ирешә. Аның хыяллары һәм эшләре киләчәк буыннар аша тормышка ашачак. Елдашовлар гаиләсе турында шулай әйтергә була.

Династиягә нигез салучы

Елдашовлар династиясенең гомуми педагогик стажы - 350 ел. Педагогика өлкәсендә укытучыларның дүртенче буыны эшли инде. Династия үз тарихын 20 гасыр башыннан алып бара. Бу гадәти булмаган кешеләр: нык, көчле рухлы, батыр ир-атлар, сөйкемле һәм гүзәл хатын-кызлар!

Кем дә булса әйтер: "Бу гадәти хәл түгел? Дөньяда еш кына батырлык та, матурлык та очрый." Барлык Тылсым шунда ки, бу кешеләр эчтән мәгърифәт нурлары белән сугарылган. Укытучылар династиясенә нигез салучы - Илья Давыдович Елдашов.

Ул 1901 елда Биләрдә туган. Чиркәү - мәхәллә мәктәбен тәмамлый, башлангыч сыйныфлар әдәбиятын читтән торып өйрәнә, Чистай педучилищесында имтиханнар тапшыра, анда аңа квалификация бирәләр - башлангыч сыйныфлар укытучысы. Үзенең педагогик эшчәнлеген 30 нчы елларда башлый.

Бөек Ватан сугышының беренче көннәреннән үк фронтка китә. Сугыштан соң ул мәктәптә эшен дәвам итә.

Абыйсы үрнәгендә мәхәллә мәктәбен тәмамлый, туган апасы Елена Давыдовна Елдашова да, сеңлесе Пелагея Васильевна Тюрина да.  Өчесе дә Биләрдә башлангыч мәктәп укытучылары булып эшли.

Аларның педагогик стажы 100 ел тәшкил итә. Алар юлыннан балалары һәм оныклары китә.

Икенче буын

Шулай итеп, Илья Давыдовичның кызы Анастасия Ильинична Казакова (Елдашова) да әтисе һөнәрен сайлаган. Мәләкәс укытучылар институтын тәмамлап, 50 ел шул ук мәктәптә рус теле һәм әдәбияты укытучысы булып эшли.  Әдәбият белән мавыгып, ул һәр укучыда китап уку культурасын тәрбияләгән. Рус телен нечкә белү аңа матур һәм авыр рус теленә карата кызыксыну уятырга мөмкинлек бирде.

Илья Давыдовичның улы Владимир да укытучы. Яшь елларда Россия, Балтыйк буе, Польша, Германия буенча хәрби зур юл үтә. Сугыштан соң КДПИга читтән торып укырга керә. Институтны тәмамлагач, Биләр урта мәктәбендә химия укытучысы булып эшли башлый. 33 ел эшли. Аңа «Халык мәгарифе отличнигы» исеме бирелде, күкрәк билгесе белән бүләкләнде.

Озак вакытлар Биләр урта мәктәбендә аның хатыны Наталья Георгиевна эшләде. Чистай педучилищесын тәмамлаганнан соң, 1946 елда ул Биләр мәктәбендә башлангыч сыйныфлар укытучысы булып эшли башлый. Аның педагогик стажы 39 ел тәшкил итә. Наталья Георгиевнаның хезмәт кенәгәсе Рәхмәт хатлары, Мактау грамоталары, бүләкләр, ветеран исеме белән бүләкләү турындагы язмалар белән дә тулыланды.

Династиянең икенче буынының гомуми стажы 123 ел тәшкил итә.

Гаилә традицияләрен дәвам итүчеләр

Педагоглар Владимир Ильич һәм Наталья Георгиевна гаиләсендә өч бала үсә. Аларның икесе әти-әниләренең эшен дәвам итте. Кызы Надежда әтисе кебек институтны һәм факультетны тәмамлаган. Әлмәт шәһәренең 15нче мәктәбендә химия укытучысы булып эшли. Аның өчен хезмәт сөючәнлек, үҗәтлек хас һәм, мөгаен, иң мөһиме – үз һөнәренә гашыйк булу, кылган эшләре өчен җаваплылык хисе.

Елдашов Александр Владимирович - Владимир Ильичның һәм Наталья Георгиевнаның улы - 1949 елда туган. 10 сыйныфны тәмамлап, Казан ветеринария институтына укырга керә. Аны тәмамлаганнан соң аспирантурада укый, аннары шул ук институтта укытучы булып эшли. Александр Владимирович - доцент. Аның берничә басылып чыккан фәнни эшләре бар. Педагогик стажы - 30 елдан артык.

Елдашовлар династиясенең дәвамы бар. Надежда Владимировнаның кызы - Людмила Викторовна Перфилова (Борзилова) - Удмурт дәүләт университетының юридик факультетын уңышлы тәмамлый. Әлмәт политехника техникумында җәмгыять белеме һәм философия укыта. Аны студентлар ярата, ә профессионализмыннан хезмәттәшләре көнләшә. Ул зур энтузиаст һәм тормыштан тынгысыз эзтабар, барысына да үзе ирешә. Людмила Викторовна һәрвакыт эзләнүдә, ул һәрвакыт нәрсәгә дә булса өйрәнә һәм иң көтелмәгән проектларга тотынудан курыкмый.

Александр Владимировичның улы Дмитрий - Казан энергетика институтында укыта, техник фәннәр кандидаты.

Дүртенче буынның гомуми стажы-23 ел.

Владимир Ильич һәм Наталья Георгиевнаның икенче улы - Валентин Владимирович - Биләр урта гомуми белем бирү мәктәбендә 35 ел география һәм җәмгыять белеме укыткан Светлана Александровнага өйләнгән.

Хәзер Светлана Александровна лаеклы ялда. Аның укучылары район һәм республика олимпиадаларында күп тапкырлар призлы урыннар яулаганнар. Ул һәр дәресне вак-төяккә кадәр уйлап, дәреснең тыгызлыгы зур булса да, бик тиз һәм ашыкмыйча, бары бер бирем башкаларга алмашынды, әмма һәрберсе укучыларны уйларга, чагыштырырга, нәтиҗәләр ясарга мәҗбүр итте.

Әнисе Светлана Александровнаның әнисе - Шевелева Мария Васильевна, 1947 нче елда Биләр урта мәктәбен тәмамлый. Бу мәктәптә тарих укытучысы булып 35 ел эшли.

"Мин үз фәнемне бик яраттым,- дип искә ала Мария Васильевна,- укучыларымда аңа карата кызыксыну уятырга тырыштым. Минем дәресләрдә кызык булсын иде. Безнең өчен, укытучылар, укучылар иң зур контроль астында иде. Үз һөнәремә булган мәхәббәтне кызы Елдашова Светлана Александровнага тапшырдым".

Елдашовлар династиясе дәвамчысы

Илья Давыдович Елдашовның оныкчыклары һәм туганнары Елдашовларның укытучылар династиясен лаеклы дәвам итәләр, ата - бабаларының эшенә тугрылыклы - «аның бөеклеге»н өйрәтәләр.

Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, 2020 елда Биләр мәктәбен тәмамлаган оныгы Светлана Александровнаның оныгы Анастасия бүген КФУның беренче курс студенты, булачак география укытучысы. Ул әбисе эшен дәвам итәчәк. Менә ул - буыннар дәвамчанлыгы!

Укытучы – гади эшкә караганда күбрәк. Һәм, әгәр сезнең йортта кич белән педсовет, һәм барлык сөйләшүләр мәктәп турында гына, әгәр һөнәр берничә буын гаилә тормышына әверелгән икән, димәк, бу-укытучылар династиясе, кыйммәтле һәм аңлаешсыз күренеш.…