Евгений Зайцевның Украинадагы махсус хәрби операциядә катнашуы турындагы хикәянең өченче өлешен бастырабыз.
Сугыш хәрәкәтләрендә җиде ай катнашкан Шәмә кешесенең безнең белән уртаклашыр әйберләре бар.
Узган санда без Изюмда тыныч халыкка медицина ярдәме күрсәтү турында сөйләүдә тукталдык.
Безнекеләр ярдәм итәчәк
Гражданскиларда беренче вакыт медицина ярдәме белән бик авыр булды, чөнки гуманитар коридорлар җәй уртасында гына эшли башладылар. Күз алдына китерәсезме, февральдән июльгә кадәр медикаментлар җитмәү күзәтелде. Безгә китергәннәрнең барысы да шунда ук китеп барды: анда пенсионерлар да, җәрәхәтләнүчеләр дә, балалар да бар иде. Барысына да ярдәм кирәк. Таблеткалар, дарулар, бинт, майлар гел сорап тордылар. Тиздән теге яки бу препарат бетәчәген белә идем, медицина батальонына барып, гражданнар өчен дарулар сорадым. Үзем белән булган пакетларны гына түгел, кесәләрне дә тутырдым, препаратларны максималь рәвештә алып кайту һәм җирле кешеләргә ярдәм итү өчен, бронежилетка һәм футболкага тыктым.
"Хәзер бездә
тәртип булачак»
Үзем әйтәм-безгә начар мөгамәлә күрсәткән бер генә гражданскийны да очратмадым. Ризык һәм дару өчен килгән һәркем безгә рәхмәт әйтте, шатланып: «Килүегез өчен рәхмәт, без бик шат, хәзер бездә тәртип булачак», - диделәр. Чөнки махсус операция башланганчы анда барысын да акча хәл иткән. Россиядә закон үтәлә, контрольлек итүче органнар бар, мөрәҗәгать итеп була, сине тыңлыйлар, кабул итәләр, ә монда андый юк: кемнең акчасы бар, ул хаклы. Закон юк, ә ярлылар һәм байлар бар. Кешеләрнең үзара мөнәсәбәтләре дустанә түгел. Җирле кеше заряднигы янгач, күршесенең телефон заряднигын бирмәгәнен сөйләде. Бу аларның менталитеты турында күп сөйли. Анда кергәч, тормышның түбән дәрәҗәдә булуы безне гаҗәпләндерде. Безнең акчаларга күчереп исәпләгәндә Изюмда максималь хезмәт хакы якынча 14-20 мең сум. Аларның яртысы кыйммәтле коммуналь хезмәтләргә китә. Алар өчен казаныш-5-7 ел эчендә акча туплау һәм өйгә пластик тәрәзәләр кую. Телевизор һәм башка көнкүреш техникасы турында дәшми калам. Алар өйдә заманча тәрәзәләр булуы белән горурланалар. Ярдәм күрсәткәндә миңа өйләргә керергә туры килде. Күпчелегендә иске лампалы телевизорлар, иске плитәләр, үткәргечләр, микродулкынлы мичләр, кер юу машиналары юк. Бездә исә, теләсә кайсы пенсионерның плазма телевизоры, һәркемнең шул ук пластик тәрәзәләре бар, күп кенә бабайлар үзебездә җитештерелгән яңа автомобильләрдә йөри. Анда безнең «ундүртенче» машиналарыбыз да иң яхшысы санала, һәм алар бик аз. Бик күп иске "алтынчы", "Москвич". Анда тормыш 80-90 нчы елларда туктап калган кебек тоела һәм бу әле Изюмда, ә шәһәр читендә тагын да ярлырак кешеләр яши. Зеленский хакимияткә килгәч, җирле кешеләр әйткәнчә, бордюрларны, стеналарны буйый башлаганнар, ә кешеләрнең тормышында яхшыртулар булмаган.
Аннан Россия территориясенә чыккач, безнең бөтен үсешебезне аңладым, төзекләндерелгән: чиста, якты, юллар әйбәт. Ә Татарстанда бөтенләй башка дөньяга эләгәсең кебек. Анда булганнан соң, гадәти әйберләргә башкача карый башлыйсың.
Яллы сугышчылар һәм сугышчыларның игелеклелеге турында
Без Изюмда торганда, анда сугышлар һәм атулар булды. Безне аларның пилотсызлары бик нык изалады, шуның аркасында без кешеләрдә дә, сугыш машиналарында да югалтулар кичердек. Украиннарның үз техникасы якынча 30 процент, калганнары-чит илдән китерелгән. Солдатлар турында да әйтеп була - күпчелек очракта безгә каршы чит ил яллылары сугыша. Алар төрле илләрдән: немецлар, поляклар бик күп, балтыйклылар. Шәхсән мин кара тәнле солдатларның гәүдәләрен күрдем. Аларда изге нәрсә юк. Махсус операциянең беренче айларында безгә тыныч халыкның йортларына ату тыелды, алар моңардан файдаланып, гражданскийлар артына яшеренде. Бер авылда бер атна ярым чиркәүне алган очрак булды. Милләтчеләр анда качып утырдылар һәм безгә ут алып бардылар: чыгып, автомат яки гранатометтан аталар да яңадан эчкә яшеренәләр. Ә без җавап бирә дә алмыйбыз. Командирлар боерык бирә, ә танкистлар: "Без православие динен тотучылар һәм чиркәүгә ата алмыйбыз ", - дип җавап бирә. Хәтта атакай да килде, безнең белән әңгәмәләр алып барды, аларны чигенергә күндерергә тырышты, әмма берни дә үзгәрмәде, шуңа күрә бу объектны бик озак алдык. Һәрвакытта да тыныч халыкның гомерен саклап калырга тырыштык, аларны куркынычсыз урыннарга илттек.
Идеология турында
Украинада милләтчеләр күп булу миңа әле анда хезмәт иткән һәм яшәгән абыем сөйли иде. Ул кисәткәнчә, Бөек Ватан сугышыннан бирле дә анда бандеровчылар күп, алар үз йортларын корал саклау һәм оборона өчен җиһазландыралар. Һәм без моңа ышандык - гади йорт булса да, чыннан да озак оборона тотарга мөмкин булган зур подвалы булган торакларны очраттык.
Бервакыт мәктәпкә кердек, анда балалар юк иде, өстәлләрдә ачык дәреслекләр ята иде, кызыксынып аларны карадым. Тарих дәреслекләрендә анда украиннардан римлылар һәм немецлар килеп чыкканы турында әйтелә. Анда шундый алдау язылган. Ә әдәбият дәреслекләрендә бер генә рус язучысы яки шагыйре дә юк. Ә украиннар гына, аларның күбесе киң җәмәгатьчелеккә аз билгеле, һәм бераз чит ил кешеләре.
Волонтерлар һәм мобилизацияләнгәннәргә киңәшләр
Бирегә килергә җыенучыларга һәм кемне чакырсалар мин монда җыйнак, игътибарлы һәм сак булырга кирәк дип әйтәм. Герой булырга кирәкми, барысыннан да алда менәргә кирәкми, әмма артта калырга да кирәкми. Командирларның боерыкларын үтәргә, яхшы нәрсәләр турында уйларга һәм безнең Җиңүгә ышанырга кирәк!